Een avond over ons nieuws en de werking van ons nieuws. De manier waarop wij nieuws tot ons krijgen is in de afgelopen jaren drastisch veranderd. Hiermee is niet alleen de snelheid verandert, maar ook de inhoud van ons nieuws is verandert. Op het internet kan iedereen zich manifesteren als bron. Maar wie bepaald eigenlijk nog wat wij op het nieuws zien? Deze avond staat in het teken van het duiden van deze nieuwe manier van het nieuws tot ons nemen. Wat is de rol die ontwerpers hierin spelen? Waarom werkt click bait?

Waarom doen sommige beelden het zo goed in de media en andere juiste niet?
850.000 nieuwsbeelden analyseren, dat heeft de eerste spreker, kunstenaar Coralie Vogelaar de afgelopen tijd gedaan. Via google kun je achterhalen welke beelden succesvol zijn en welke niet. Volgens Vogelaar spelen compositie en adrenaline vaak een rol. Niet succesvolle beelden zijn vaak chaotischer en ongenuanceerder. Er is niet één iemand die de aandacht trekt. Het begon eigenlijk met een tussenstop in Hong Kong. Daar kwam ze in een demonstratie terecht waar iedereen van elkaar foto’s aan het nemen was. Het fascineerde haar welk beeld uiteindelijk in de media terecht zou komen.
Vogelaar heeft een achtergrond in Arnhem. Ze heeft aan ArtEZ grafische vormgeving gestudeerd en geeft momenteel les aan studenten. Na haar afstuderen heeft ze zich als autonoom kunstenaar ontwikkeld.

De analyse over deze nieuwsbeelden bracht haar op het idee om deze met een choreograaf door dansers te laten verbeelden. Door de beelden uit hun context te halen worden ze meteen abstract. Veel beelden doen denken aan schilderijen. Het lijkt erop dat als we het beeld herkennen we het ook graag willen zien. Wat dat betreft werkt het volgens Vogelaar met mensen mogelijk net zoals met computers, die door Deep Learning patronen en dingen kunnen herkennen. Ons hoofd zit immers ook vol met beelden.

Tot slot laat ze ons kennismaken met nieuwe fenomeen dat er nu camera’s zijn die precies op het moment dat iedereen lacht een foto kan maken. Doorredenerend is de toekomst dat er misschien alleen nog maar succesvolle foto’s gemaakt gaan worden of dat ze niet meer te traceren zijn. Het zou dus heel goed mogelijk zijn dat het onderzoek dat Vogelaar nu heeft gedaan over een aantal jaar niet meer mogelijk is, omdat deze beelden er dan niet meer zijn.

In de toekomst worden er misschien alleen nog maar succesvolle foto’s gemaakt

Wat is de werking van ons nieuws en gaan merken en journalistieke principes samen?
Bas van Kooij neemt ons mee in de wereld van de kranten. Terwijl hij pas 31 jaar is heeft er tussen 2009 en 2016 al een hele carrière bij het NRC (ontwerper en beeldredacteur voor NRC Handelsblad, nrc.next, nrc Q, en nrc.nl) op zitten. Er is sinds die begintijd veel veranderd. Zoals iedereen weet heeft vooral het online gedeelte een enorme vlucht genomen. Hij heeft zich hier altijd al voor geïnteresseerd. Waar komt de lezer binnen? Waar klikt hij op? Hoe lang blijft hij op de website? Deze gegevens analyseerde hij graag. Bij de NRC startte hij met een paar collega’s voor de toen nog nieuwe app WhatsApp een nieuwsservice. Deze service was binnen korte tijd heel succesvol. Inmiddels is de overgestapt naar het commerciële bedrijfsleven (hij is content strategist bij Marqt) vooral de hiërarchie in de krantenwereld en de geringe mogelijkheden voor vernieuwing hebben hem hiertoe aangezet. Hij is aan het ontdekken of journalistieke principes en een merk samengaan. Op dit moment heeft hij binnen het bedrijf een pleidooi gehouden om het gebruik van stock-foto’s af te schaffen, want het gaat om het echte verhaal dat je wilt vertellen. Volgens hem meet zo nauw dat je dit niet met (gelikete) stockfoto’s kunt bereiken. Dat snelle veranderingen in de krantenwereld bijna onmogelijk zijn komt volgens hem, omdat het lezersvertrouwen boven alles gaat. Ben je dit kwijt dan houdt het op. Inmiddels is het wel zo dat van sommige artikelen de online deadline bepalend is, terwijl dat vroeger ondenkbaar zou zijn.

Andere ontwikkelingen zijn dat de krantenoplages steeds verder dalen. De homepage wordt minder belangrijk. Online gebruik spitst zich steeds meer toe op mobiele telefoon. Video wordt belangrijker (veel gebruik van explainvideo’s van maximaal 1,5 minuut). Nieuwslezers beïnvloeden steeds meer de online opinie.    

Volgens van Kooij is de rol van ontwerper alleen maar groter geworden. De nieuwe uitdaging is om via ontwerp de betrouwbaarheid van nieuws te blijven uitstralen. Hij stimuleert de aanwezig ontwerpers om voor te blijven lopen in nieuwe technieken en te experimenteren. Een plek buiten de traditionele media lijkt daarbij een voordeel.

De introductie van het ‘post-truth-tijdperk’
Titus Knegtel (grafisch ontwerper/beeldredacteur bij het Financieel Dagblad) neemt ons mee naar en foto uit 1972 met Wim Crouwel en Jan van Toorn. Crouwel zag vooral als taak van de ontwerpers dat hij een neutrale positie in moest nemen. Van Toorn vond het vooral belangrijk dat de ontwerper zijn eigen mening toonde. Knegtel sluit zich wat ontwerpvisie betreft wij Crouwel aan. Hij wil een boodschap overbrengen maar de lezer zelf de keuze laten maken. Maar wel door verhalen van ver weg dicht bij te brengen. Hoe hij dat doet legt hij uit aan de hand van zijn afstudeerboek ‘Other Evidence: Blindfold’. Hij heeft een boek gemaakt over de genocide in Srebrenica 20 jaar naar dato. Het boek bestaat uit twee delen. In het eerste deel staan bewerkte foto's van de locaties waar massagraven zijn ontdekt met op iedere pagina een nummer. De nummers corresponderen met de in deel twee getoonde persoonlijke formulieren van slachtoffers afkomstig uit één massagraf. De lezer wordt geconfronteerd met de naam, bezittingen, persoonlijke bezittingen en verwondingen. Op deze manier levert het boek een gedetailleerd beeld op van de gruwelijkheden. Voor dit boek heeft hij in 2016 ‘Die Goldene Letter' gewonnen. Een prijs voor het boek dat de beste verbinding weet te leggen tussen vorm en inhoud.

Ook via andere voorbeelden laat hij zien hoe je via vorm de lezer anders naar de inhoud kan laten kijken. Zo verbeeldde de Volkskrant naar aanleiding van het drama in Nice het traject dat de chauffeur aflegde door het bovenaan op 4 pagina’s door te laten lopen.

Hoe zijn carrière er verder uit gaat zien weet hij nog niet. Hij werkt nu één jaar bij het Financieel Dagblad maar ondervindt dagelijks dat zijn creativiteit als ontwerper hier maar beperkt is. 

Steun OPA door member te worden en krijg naast gratis toegang tot onze avonden nog vele extra’s!